Các ngành thiếu nhân lực ở Nhật Bản

Các ngành thiếu nhân lực ở Nhật Bản. Nhật Bản – nền kinh tế hàng đầu thế giới – đang đối mặt với cuộc khủng hoảng nhân lực nghiêm trọng do dân số già hóa nhanh chóng và tỷ lệ sinh thấp. 

Nhiều doanh nghiệp rơi vào tình trạng thiếu hụt lao động trầm trọng, đặc biệt trong các lĩnh vực quan trọng như công nghệ thông tin, xây dựng, cơ khí – chế tạo máy, y tế – điều dưỡng, nông nghiệp và chế biến thực phẩm. 

Một mặt, các ngành thiếu nhân lực ở Nhật Bản đang tạo ra thách thức lớn cho nền kinh tế trong nước song mặt khác lại mở ra cơ hội việc làm hấp dẫn cho lao động nước ngoài, trong đó có Việt Nam. 

Vậy tình trạng này diễn ra như thế nào? Cơ hội nào cho lao động Việt Nam? Hãy cùng Thành Đô tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây. 

Tình trạng thiếu hụt nhân lực ở Nhật Bản

Mặc dù là một trong những nền kinh tế lớn nhất thế giới nhưng đang phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt nhân lực nghiêm trọng. 

Theo số liệu thống kê, tỷ lệ người trên 65 tuổi chiếm khoảng 29,3% dân số, đưa Nhật Bản trở thành quốc gia có tỷ lệ người già cao nhất thế giới. Hiện nay, số lượng người cao tuổi tại Nhật đã đạt mức 36,25 triệu người, trong khi dân số trong độ tuổi lao động (từ 15 đến 64 tuổi) giảm mạnh. 

Dự báo đến năm 2050, số lượng lao động tại Nhật có thể giảm xuống còn 49,1 triệu người, gây ra áp lực lớn đối với nền kinh tế.

Bên cạnh đó, tỷ lệ sinh thấp cũng góp phần khiến lực lượng lao động ngày càng suy giảm. Nhật Bản đã ghi nhận mức sinh thấp kỷ lục trong nhiều năm liên tiếp. 

Ngoài ra, Nhật Bản cũng gặp phải sự mất cân bằng lao động giữa các ngành nghề. Những lĩnh vực như công nghệ thông tin, xây dựng, nông nghiệp và chăm sóc y tế đang thiếu hụt lao động trầm trọng. 

Trong khi đó, một số ngành nghề khác lại có tỷ lệ lao động dư thừa. Sự mất cân bằng này khiến nhiều doanh nghiệp khó tuyển dụng nhân lực phù hợp để đáp ứng nhu cầu sản xuất và phát triển.

Vấn đề này không chỉ đơn thuần là một khó khăn tạm thời mà đã trở thành một mối lo ngại sâu sắc, ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh của xã hội và nền kinh tế Nhật Bản.

Trong dài hạn, nếu Nhật Bản không có biện pháp giải quyết hiệu quả, sự suy giảm dân số trong độ tuổi lao động có thể khiến quốc gia này mất dần lợi thế cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.

>>> Xem thêm: Đăng ký xuất khẩu lao động Nhật Bản

Các ngành thiếu nhân lực ở Nhật Bản

Thực tế, tình trạng thiếu hụt nhân lực không chỉ gây khó khăn cho các doanh nghiệp trong việc duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh mà còn đe dọa đến sự phát triển bền vững và khả năng cạnh tranh của nền kinh tế Nhật Bản trên trường quốc tế. 

Một số ngành nghề thiếu nhân lực ở Nhật Bản có thể kể đến như:

Ngành công nghệ thông tin (CNTT)

Công nghệ thông tin là một trong những lĩnh vực cốt lõi giúp Nhật Bản duy trì vị thế của mình trong nền kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, với sự bùng nổ của nền kinh tế số, quốc gia này đang phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt nhân lực nghiêm trọng trong các ngành như lập trình, phát triển phần mềm, an ninh mạng và quản trị hệ thống. 

Theo báo cáo của Hiệp hội Công nghệ Thông tin Nhật Bản, đến năm 2030, Nhật Bản có thể thiếu hụt hơn 450.000 nhân sự trong ngành CNTT nếu không có các biện pháp kịp thời.

Lý do chính khiến ngành CNTT rơi vào khủng hoảng nhân lực là tốc độ phát triển nhanh của công nghệ, trong khi lực lượng lao động trong nước không kịp thích nghi với sự thay đổi này. Nhiều sinh viên Nhật Bản không lựa chọn ngành CNTT vì tính chất công việc căng thẳng, áp lực cao. 

Để khắc phục tình trạng này, các công ty công nghệ tại Nhật Bản đang tích cực tuyển dụng lao động nước ngoài, đặc biệt là từ Việt Nam, Ấn Độ và Philippines, đồng thời đầu tư vào đào tạo và nâng cao trình độ kỹ năng cho nhân viên hiện có. 

Ngành xây dựng

Ngành xây dựng đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển cơ sở hạ tầng của Nhật Bản, nhưng đây cũng là một trong những ngành đang gặp phải tình trạng thiếu hụt lao động nghiêm trọng. 

Do tính chất công việc nặng nhọc, nhiều lao động trẻ Nhật Bản không mặn mà với ngành này, dẫn đến việc thiếu hụt nhân lực trầm trọng trong các công việc như xây dựng công trình, lắp đặt hệ thống điện nước, gia công sắt thép, và thi công dân dụng.

Sự thiếu hụt lao động trong ngành xây dựng càng trở nên rõ rệt khi Nhật Bản liên tục triển khai các dự án quy mô lớn như tái thiết các khu vực chịu ảnh hưởng của thiên tai, cải tạo hệ thống đường bộ và xây dựng các cơ sở hạ tầng phục vụ sự phát triển đô thị. 

Để bù đắp sự thiếu hụt này, Nhật Bản đã mở rộng chương trình tiếp nhận lao động nước ngoài, đặc biệt trong chương trình “Kỹ năng đặc định” nhằm tạo điều kiện cho lao động nước ngoài có tay nghề sang làm việc lâu dài tại Nhật.

Ngành cơ khí – chế tạo máy, điện tử – điện lạnh

Nhật Bản đang thiếu hụt trầm trọng kỹ sư cơ khí, công nhân vận hành máy móc, thợ sửa chữa thiết bị điện tử và kỹ thuật viên điện lạnh.

Một trong những lý do khiến ngành này gặp khó khăn trong việc tuyển dụng lao động là vì yêu cầu kỹ thuật cao, đòi hỏi người lao động có tay nghề và kinh nghiệm. Hơn nữa, nhiều lao động trẻ tại Nhật Bản có xu hướng chọn những ngành nhẹ nhàng hơn thay vì làm việc trong môi trường nhà máy, dây chuyền sản xuất. 

Để đối phó với tình trạng này, nhiều doanh nghiệp Nhật Bản đã mở rộng chương trình tuyển dụng lao động nước ngoài, đặc biệt là từ Việt Nam – một trong những quốc gia có nguồn lao động tay nghề cao trong lĩnh vực cơ khí và chế tạo máy.

Ngành y tế – điều dưỡng

Ngành y tế và điều dưỡng tại Nhật Bản đang đối mặt với cuộc khủng hoảng nhân lực nghiêm trọng do tốc độ già hóa dân số quá nhanh. 

Hiện nay, gần 30% dân số Nhật Bản trên 65 tuổi, dẫn đến nhu cầu về dịch vụ chăm sóc sức khỏe và hỗ trợ điều dưỡng ngày càng tăng. Tuy nhiên, lực lượng lao động trong ngành y tế lại đang suy giảm, khiến nhiều bệnh viện, trung tâm dưỡng lão rơi vào tình trạng thiếu hụt nhân viên.

Các vị trí công việc đang thiếu hụt trầm trọng trong ngành y tế - điều dưỡng Nhật Bản bao gồm y tá, điều dưỡng viên, hộ lý, nhân viên chăm sóc người cao tuổi tại các viện dưỡng lão và trung tâm chăm sóc sức khỏe tại nhà.

Nhật Bản đã triển khai nhiều chương trình thu hút nhân lực nước ngoài, đặc biệt là từ các nước Đông Nam Á như Việt Nam, Indonesia và Philippines. 

Chính phủ Nhật Bản cũng đang nỗ lực cải thiện điều kiện làm việc, tăng lương và hỗ trợ đào tạo để thu hút thêm lao động tham gia vào ngành này.

Ngành nông nghiệp, chế biến thực phẩm – thủy sản

Ngành nông nghiệp và chế biến thực phẩm – thủy sản đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Nhật Bản nhưng cũng đang chịu ảnh hưởng nặng nề bởi tình trạng thiếu hụt lao động. 

Do đặc thù công việc đòi hỏi sức lao động cao, làm việc ngoài trời và trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt, nhiều người trẻ Nhật Bản không muốn gắn bó với ngành này, dẫn đến lực lượng lao động trong ngành ngày càng giảm. 

Các doanh nghiệp trong ngành này, từ các trang trại nông nghiệp nhỏ lẻ đến các nhà máy chế biến thực phẩm quy mô lớn, đều đang gặp khó khăn trong việc tuyển dụng đủ nhân viên để duy trì và mở rộng sản xuất.

Để giải quyết vấn đề này, Chính phủ Nhật Bản và các doanh nghiệp đã và đang tích cực tìm kiếm lao động nước ngoài, đặc biệt là từ các quốc gia có truyền thống về nông nghiệp và nguồn lao động dồi dào để góp phần quan trọng vào việc duy trì hoạt động của ngành nông nghiệp, chế biến thực phẩm - thủy sản Nhật Bản.

>>> Xem thêm: Xuất khẩu lao động Nhật

>>> Xem thêm: Tuyển dụng xuất khẩu lao động Nhật

Chính phủ Nhật Bản giải quyết tình hình này như thế nào?

Để ngăn chặn nguy cơ suy giảm kinh tế và đảm bảo sự phát triển bền vững trong tương lai, Chính phủ Nhật Bản đã và đang triển khai một loạt các chính sách và giải pháp toàn diện, đa chiều, nhằm giải quyết tận gốc vấn đề này.

Tăng cường hỗ trợ gia đình và khuyến khích sinh con

Từ tháng 10 năm 2024, trẻ em từ 16 đến 18 tuổi sẽ nhận được 10.000 yên mỗi tháng. Khoản trợ cấp hàng tháng cho con thứ ba trở lên tăng gấp đôi, từ 15.000 yên lên 30.000 yên. 

Bên cạnh đó, Chính phủ Nhật Bản có kế hoạch mở rộng hỗ trợ chăm sóc trẻ em cho trẻ từ 6 tháng đến 2 tuổi, bất kể tình trạng việc làm của cha mẹ, dự kiến triển khai trên toàn quốc từ tháng 4 năm 2026. 

Thu hút lao động nước ngoài

Để bù đắp sự thiếu hụt lao động trong nước, chính phủ Nhật Bản đã từng bước nới lỏng chính sách nhập cư và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho lao động nước ngoài đến làm việc tại Nhật Bản. 

Các chương trình như Thực tập sinh kỹ năng và Lao động kỹ năng đặc định (Tokutei Gino) đã được mở rộng và cải tiến để thu hút lao động có tay nghề từ các quốc gia khác, đặc biệt là các nước châu Á.

>>> Xem thêm: Các đơn hàng HOT đi Nhật

Ứng dụng công nghệ và tự động hóa

Trước tình trạng thiếu hụt lao động, Nhật Bản đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và tự động hóa trong sản xuất và dịch vụ nhằm giảm sự phụ thuộc vào lao động con người và tăng hiệu quả công việc.

Mở rộng hoạt động M&A

Trong bối cảnh thiếu hụt nhân lực và áp lực cạnh tranh ngày càng gia tăng, hoạt động M&A (Mergers and Acquisitions - Sáp nhập và Mua lại) được Chính phủ Nhật Bản xem là một công cụ hữu hiệu để các doanh nghiệp tăng cường quy mô, mở rộng thị phần, và nâng cao hiệu quả hoạt động. 

M&A không chỉ giúp các doanh nghiệp giải quyết vấn đề nhân lực một cách gián tiếp mà còn mang lại nhiều lợi ích khác về mặt công nghệ, thị trường, và quản lý.

Như vậy, tình trạng thiếu hụt lao động đang đặt ra nhiều thách thức nhưng cũng mở ra cơ hội lớn cho những ai muốn tìm kiếm việc làm tại Nhật Bản. Các ngành thiếu nhân lực ở Nhật Bản đang có nhu cầu tuyển dụng cao, mang đến triển vọng nghề nghiệp ổn định và thu nhập hấp dẫn. Với chính sách mở cửa lao động và nhiều hỗ trợ từ chính phủ, đây chính là thời điểm vàng để người lao động Việt Nam tận dụng cơ hội, nâng cao kỹ năng và từng bước xây dựng sự nghiệp tại xứ sở hoa anh đào. Nếu cần tư vấn thêm về các đơn hàng đi Nhật, đừng ngần ngại liên hệ với Thành Đô để được hỗ trợ và thông tin chi tiết nhất. 

Tin liên quan